“Uredski posao me baš i ne zanima”, potvrdi Gerard Butler kao CIA-in terenski agent Tom Harris u akciji “Misija Kandahar” (“Kandahar”) kad mu bivša supruga kaže “Nikad nećeš stati”. Dijalog ima metafilmske konotacije, posebice ako “uredski posao” zamijenimo za dramske uloge.
Posljednjih desetak godina Butler je odigrao takoreći svega tri dramske uloge u filmovima “Koriolan”, “Obiteljski čovjek” i “Nestali”. U glumčevoj filmografiji prednjače akcijski nastupi nakon što se proslavio s hitom “300” – “Građanin opasnih namjera”, “Naoružani propovjednik”, “Pad Olimpa”, “Bogovi Egipta”, “Pad Londona”, “Geostorm”, “Bratstvo lopova”, “Hunter Killer”, “Pad anđela”, “Greenland: Posljednje utočište”, “Iza rešetaka”...
Neumorni Butler nema namjeru ikad stati snimati akcije i “Misija Kandahar” je njegov drugi (i dojmljiviji) ovogodišnji akcijski film nakon “Opasnog leta”. On je jedan od najpostojanijih i najpouzdanijih akcijskih glumaca današnjice.
Nakon što se Jason Statham skrasio u visokoj “A” ligi, Butler gotovo sam samcat održava na životu srednjebudžetni akcijski film na razmeđi blockbustera i direktno-na-videouradaka, preuzimajući poziciju Stevena Seagala krajem osamdesetih i u devedesetima (“Iznad zakona”, “Otporan na metke”, “Utjerivač pravde”, “Pod opsadom”, “Na smrtonosnoj zemlji”, “Pod opsadom 2”), ali “umirući muški” za žanr više u stilu Brucea Willisa.
Butler još uvijek nema neki teški akcijski klasik kao Willis (“Umri muški”, “Umri muški 2”, “Prljavi igraju prljavo”, “Umri muški 3”...), ali većina njegovih filmova uglavnom su barem gledljivi, a znaju biti i vrlo solidni, nerijetko i kvalitetniji od visokobudžetnih blockbustera Vina Diesela i Dwaynea Johnsona.
“Kandahar” spada u gornji ešalon Butlerove filmografije i zasad je treći najbolji akcijski film godine iza “Johna Wicka 4” i “Sisu”, bolji od “Rendžera”, “Brzi i žestokih 10”, “Majke”, pa i “Cijene spasa 2”. Zasluga je to i redatelja Rica Romana Waugha (“Doušnik”, “Zakon jačeg”) koji se našao na istoj valnoj duljini “old school” akcije s Butlerom i ovo je njihova već treća suradnja nakon “Angel Has Fallen” i “Greenland”.
“Misija Kandahar” je toliko “stara škola” da i logo kompanije Capstone Pictures može podsjetiti na Carolco, vjerojatno zato što sam film zove u sjećanje “Ramba III” s (geo)politizacijom i afganistansko-pustinjskom akcijom u nepreglednim pješčanim dinama koje impresioniraju u uvodnim kadrovima i izgledaju kao da nisu s ovoga svijeta, ali i “Kraljevinu” i “Slobodnu zonu”.
Prošlo je 35 godina od trećeg “Ramba” i desetak od potonja dva filma, no “tajni rat” na Bliskom istoku se nastavlja. Tom je izveo sabotažu tajnog iranskog nuklearnog postrojenja i spreman je uhvatiti avion iz Dubaija za London i vratiti se kćeri na proslavu mature.
Sličnu je postavku imao i “Plane”, samo što je Butlerova kći studentica. Ipak, u “Kandaharu” se Butlerov avion ne ruši, naprotiv Tom neće ni poletjeti, nego skoknuti na novu misiju kad ga njegov rukovatelj, Roman Chalmers (Travis Fimmel), uvjeri da s tim novcem može kćeri platiti faks.
Kad Tomov identitet biva razotkriven nakon curenja informacija iz Pentagona, on se zajedno s afganistanskim prevoditeljem Mohammadom Doudom zvanim Mo (Navid Negahban) mora dočepati mjesta evakuacije u Kandaharu za ravno 30 sati. Kadar naštimavanja digitalnog ručnog sata doziva “Komandosa”, uključujući i utrku s vremenom, a akcijski zaplet je arhetipski od točke “A” do točke “B” (“Veliki izazov”, “Ratnici podzemlja”, “16 blokova”...).
Naravno, “nije problem udaljenost nego ono što ih čeka između”, konkretno talibani, zaraćene paravojske itd., dok im se za petama nalaze i iranski i pakistanski progonitelji. Tako postavljen, “Kandahar” je mogao biti esencija propulzivnog filma potjere.
No, Waugh radi povremene pauze od akcije da likovi uhvate predah i da budu humanizirani, oslikani u tri dimenzije umjesto da su jednodimenzionalni, crno-bijeli, od Toma i Moa do njihovih progonitelja preko kojih redatelj prelama američko-bliskoistočne političke trzavice u “novom Afganistanu” koji nije puno drukčiji od “starog”, iako sad više nalikuje na hladnoratovski Berlin.
Hvalevrijedno je da film nema klasičnih pozitivaca i negativaca. Iranski obavještajac Farzad (Bahador Foladi) želi se što prije vratiti familiji, baš kao Tom, a Kahil (Ali Fazal) iz Pakistanske obavještajne službe pristaje na zadatak da uhvati Amerikanca kako bi dobio premještaj negdje na Zapad. Svatko od likova shvaća da su “višak u većoj igri”, a zanimljiva su i opažanja tipa “Što se više trudite iskorijeniti ideologiju, to ona postaje jača” i “Pobjeda nije svrha modernih ratova”.
Ukratko, “Misija Kandahar” ima nešto veću težinu od prosječnog akcijskog filma, usput zadovoljavajući i kao žanrovski uradak. Akcija je najvećim dijelom praktična i maksimalno lišena računalne kozmetike. U pustinjsko-potjernoj završnici s minobacačima film dobacuje i do “Pobješnjelog Maxa 4”, a ističe se i jedna noćna akcijska scena, većinski oslikana crno-bijelim i zelenim “infra” tonovima termalne kamere. Waugh postiže akcija-apstrakcija efekt iz “Predatora” i “Sicarija”, tako pogođen za ovaj film.